Fincede ilk ve birinci

Bu yazının konusu Fincedeki ensi ve ensimmäinen kelimeleri.

İlk aşkım derken ensi, birinci sevgilim derken ensimmäinen kullanılabilir desem farkı anlatabilir miyim acaba? Aslında pek de öyle karıştırılacak kelimeler de değil ama, İngilizce kaynaklardan çalışırken benim için sıkıntı olmuştu çünkü ikisinin de karşılığı aynı kelimeydi. Halbuki Türkçede aynı sorunla karşılaşmıyoruz.

ensi-ilta

• ensimmäinen: birinci 
• Bir sıra sayısı ve bir sıfattır. Toinen, kolmas yani ikinci, üçüncü... diye devam edebilir.
• Önceki anlamına da gelir. Jälkimmäinen de sonraki anlamındadır. 
  
• Zıddı viimeinen yani sonuncudur.
• Ensimmäinen maailmansota: Birinci dünya savaşı
  
• ensi: ilk
• Sıralamada kullanılmaz, yine bir sıfattır.
• Diğer anlamları: gelecek, ertesi, önümüzdeki
• Zıddı olan kelime viime yani sondur.
• Auringon ensisäteet: Güneşin ilk ışıkları

Her iki kelimeyi birden içeren bir cümleye bakalım:

• Syksyn ensimmäinen ensi-ilta! Sonbaharın birinci ilk-gösterimi!
• Bu yazıyı aldığım internet sitesinde, bu sezon gösterime girecek yeni filmlerden birincisinin, ilk defa seyirciye sunulacağı akşamın reklamı yapılıyordu. 

Yazıda geçen Fince kelimeler ve Türkçe karşılıkları:

• ensimmäinen: birinci, önceki 
• toinen: ikinci
• kolmas: üçüncü
• jälkimmäinen: sonraki
• viimeinen: sonuncu
• ensi: ilk, diğer, gelecek, önümüzdeki
• viime: son
• maailmansota: birinci dünya savaşı 
• maailman: dünyanın, genetiivi (maailma)
• sota: savaş
• auringon: güneşin, genetiivi (aurinko)
• ensisäteet: ilk ışıklar
• syksyn: sonbaharın, genetiivi (syksy)
• ilta: akşam
• ensi-ilta: ilk gösterim, prömiyer