9 Mart 2018 Cuma

Fince nereden

Bu yazının konusu Fincede nereden geldiğimizi söylemek.

Fincede nereden geldiğimizi söylemek için Türkçede -den/-dan ekler gibi, Fincede aynı amaçla kullanılan ekleri koymamız gerekiyor. Ayrılma ya da uzaklaşma ekleri de denen bu -den/-dan ekleri Fincede iki tip:
  1. Fincesi elatiivi olup, Türkçe elatif diyeceğim ayrılma ekleri: -sta/-stä 
  2. Fincesi ablatiivi olan ve ablatif de denebilecek ayrılma ekleri: -lta/-ltä
Ayrılma eklerini kullanarak nereden geldiğimizi söylemek:
  • Üstü kapalı yerlerden gelişten söz ediyorsak elatif yani -sta/-stä ekliyoruz.
    • Te tulitte sairaalasta: Onlar hastaneden geldiler 
    • Me tulimme apteekista: Biz eczaneden geldik 
    • He tulevat yökerhosta: Onlar gece kulübünden geliyorlar
  • Açık alanlardan söz ediyorsak, geldiğimiz yerin sonuna ablatif yani -lta/-ltä eklerini koyuyoruz.
    • Me tulemme bussipysäkiltä: Biz otobüs durağından geliyoruz 
    • Sinä tulet kioskilta: Sen büfeden geliyorsun
      Bildiğiniz gibi, müşteri olarak büfenin içine giremeyiz. Bu nedenle, büfeden bir şeyler alıp gelmişsek -lta ekini koymamız gerekiyor. 
    • Minä tulen torilta: Ben pazar yerinden geliyorum
  • Geldiğimiz ülkeyi söylerken çoğunlukla elatif yani -sta/-stä ekliyoruz.
    • Minä tulen Turkista: Ben Türkiye'den geliyorum
    • Hän tuli Suomesta: O Finlandiya'dan geldi
    • Te tulitte Englannista: Siz İngiltere'den geldiniz
  • Bazı ülkelerden geliş -lta/-ltä ekleri koyularak ifade ediliyor. 
      • Venäjä→Venäjältä
  • Çeşitli şehir ve ada isimlerinin hangi eki aldığını görmek için missa-asut-tampereella-vai-helsingissa bağlantısına tıklayabilirsiniz. Aşağıdaki bilgileri de yine aynı bağlantıdan aldım.
  • Bir sıfatla birlikte oluşturulmuş yer isimlerinde sıfat ayrı ek alıyor, diğer kelime ayrı ek alıyor. Önce Türkçe açıklayayım: Örneğin yer adı Eskişehir olsun; Eskişehir'den değil, Eskidenşehirden dememiz gerekiyor.
    • VanhaupunkiVanhastakaupungista
  •  ….ada, .....nehir, .....tepe gibi, sonu doğa ile ilgili kelimelerle biten bir yer adları ise buradan geldiğimizi çoğunlukla -lta/-ltä ekleriyle ifade ediyoruz.
Özellikle, -a/-ä, -o/-ö, -u/-y ile biten kelimelerde işimiz kolay, a, u o ile bitiyorsa -sta ya da duruma göre -lta diye yapıştırıyoruz hemen. Kelime ä, y veya ö ile bitiyorsa -stä ya da -ltä ekleyeceğiz. 

Fakat -e, -i, si ve -nen ile biten kelimelerde ekleri koymadan önceki harflerde bazı değişiklikler oluyor. İlaveten, kelimenin içinde ünsüz yumuşaması/değişmesi de olabiliyor. Bunlar ayrı bir yazının konusu, şimdilik örneklerle göz alışkanlığı edinmeye çalışalım:

· Englanti→Englannista
· keskus→keskuksesta
· Helsinki→Helsingistä
· silta→sillalta
· Turkki→Turkista
· bussipysäkki→bussipysäkiltä
· Suomi→Suomesta
· kaupunki→kaupungista


Fincedeki ayrılma, bulunma ve yönelme ekleri için Fince nerede nereden nereye yazıma da bakabilirsiniz.

Yazıda geçen Fince kelimeler ve Türkçe karşılıkları:

· tulla: gelmek 
· bussipysäkki: otobüs durağı 
· Turkki: Türkiye
· kiosk: büfe 
· Suomi: Finlandiya 
· tori: pazar yeri 
· Englanti: İngiltere
· kaupunki: şehir
· Mustameri: Karadeniz
· apteekki: eczane
· sairaala: hastane
· keskus→keskuksesta
· yökerho: gece kulübü

Son güncellediğim yazım

Bilinen Geçmiş Zaman-Imperfekti

Bu yazının tamamını  Imperfekti-Bilinen Geçmiş Zaman | Keyfimce Fince (wordpress.com)  adresinde bulabilirsiniz. Bilinen geçmiş zaman fiil ç...