8 Şubat 2019 Cuma

Fince çalışıldı bu gün de

Fincede şimdiki zaman ve geçmiş zaman edilgen fiil çekimlerini öğrenmek pek zor değil ama önce edilgen (pasif) fiil neydi, bir hatırlayalım. Bazen, eylemin kim tarafından gerçekleştirildiği bilinmeyebilir veya açıkça söylenmeyebilir. Bunlara Türkçede edilgen cümle, bu gibi cümleleri kurmak için kullandığımız fiillere de edilgen fiil deniyordu.  

Örnekler aşağıda:

syödä: yemek
  • syödään: yenir
  • syötiin: yendi 
nukkua: uyumak
  • nukutaan: uyunur
  • nukuttiin: uyundu
Yalnız, bu gibi cümlelerde dikkat edeceğimiz üç önemli şey var:

Birincisi, Türkçedeki gibi, "Ylli tarafından yapılıyor" veya "Benim tarafımdan söylendi" gibisinden bir cümleyi bu şekilde kuramıyoruz. Yapılıyor veya söylendi diyorsak, artık orada kim tarafından yapılıyor olduğu veya kim tarafından söylendiği belirtilemiyor. Fincede bu başka türlü bir fiil çekimiyle ifade ediliyormuş.

sanoa: söylemek
  • sanotaan: söylenir
  • sanottiin: söylendi
İkinci olarak da, aynı Türkçedeki gibi, bir şeyin kendiliğinden olması ile, kimin tarafından yapıldığının belli olmaması farklı şeyler ve farklı şekilde ifade ediliyor.

"Kapı açıldı" derken; kapı, kim olduğu bilinmeyen veya belirtilmeyen bir kişi tarafından açıldıysa "ovi avataan" deniyor, kapı kendiliğinden açılmışsa "ovi avautuu" diye ifade ediliyormuş. Bu örnek, Türkçede her ikisi de aynı şekilde söylendiği için önemli.

Üç
üncüsü, bildiğiniz gibi, bazı harflerde değişiklikler oluyor, hep de aynı harfler!

juoda: içmek
  • juodaan: içilir
  • juotiin: içildi
lukea: okumak
  • luetaan: okunur
  • luettiin: okundu
Fincede edilgen çatılı fiil çekimleri daha farklı zamanlarda da olabiliyor, yapılmıştı, yapılabilir, yapılsın, var daha bir şeyler ama onlara gelinceye kadar öğrenmem gereken çok daha temel şeyler var.

Başka fiillerin edilgen çekimlerine bakmak isterseniz Verbix fiil çekimleri'ne tıklayın, sağda Passive (edilgen) diye yazıyor zaten, biz şimdi present (şimdiki/geniş) zaman ve imperfect (geçmiş) zamanda affirmative yani olumlu hallerini gördük. İpucu: Edilgen fiil çekimi istek kipi olarak da kullanılıyor. Örneğin nukutaan, uyuyalım anlamına da geliyor. Zaten saat de gecenin ikisi olmuş.

Son güncellediğim yazım

Bilinen Geçmiş Zaman-Imperfekti

Bu yazının tamamını  Imperfekti-Bilinen Geçmiş Zaman | Keyfimce Fince (wordpress.com)  adresinde bulabilirsiniz. Bilinen geçmiş zaman fiil ç...