Fince Tip 3 fiil çekimleri

Bu yazının konusu Fince Tip 3 fiillerin çekimi ile ilgili kurallar.

Bu gruptaki fiiller -lla/-llä, -nna/-nnä, -rra/-rrä, -sta/-stä ile yani iki sessiz ve bir sesli harfle bitenler. Bu tip fiilleri çekebilmek için önce -la/-lä, -na/-nä, -ra/-rä, veya -ta/-tä kısmını çıkarmak ve bulduğumuz köke -e- ekledikten sonra şahıs gösteren ekleri koymak gerekiyormuş.

Fiil çekmek için toplama çıkarma mı yapacağız yani? Hayır ama, her bir fiilin çekimini ayrı ayrı ezberlemek de zor. En iyisi, sık kullanılan bir Tip 3 fiilin çekimini ezberleyelim hem de kuralı öğrenelim.

tulla: gelmek 

• tulen: gelirim 
• tulet: gelirsin 
• tulee: gelir 
• tulemme: geliriz 
• tulette: gelirsiniz 
• tulevat: gelirler

Diğer bazı Tip 3 fiillerin geniş zaman çekimlerini aşağıda bulabilirsiniz. Güzelce ezberleyelim. Ezberlemekle kalmayıp incelersek kuralın işlediğini yani, fiilin mastar halinde en sonda bulunan sesli harfin ve önündeki sessizin çıkarılarak oraya bir -e harfi koyulduğunu, sonrasında da şahıs gösteren eklerin geldiğini de görebiliriz.

• menna→men
• menen, menet, menee, menemme, menette, menevät
• pestä→pes
• pesen, peset, pesee, pesemme, pesette, pesevät 
• työskennellä→työskentel
• työskentelen, työskentelet, työskentelee, työskentelemme, työskentelette, työskentelevät
• olla→ol
• olen ,olet, on, olemme, olette, ovat

Työskennellä fiiline bakıyorum da, o bir tuhaf geldi, evet, -lä kısmını atıp, bulduğumuz köke -e eklersek ve birinci tekil şahıs ekini koyarsak työskennelen olması gerekirdi halbuki bu työskentelen olmuş. Olla fiili de kurala uymuyor, onu da öyle kabul edeceğiz artık.

Yalnız, bu hayat hep böyle gitmeyle, gelmeyle, çalışmayla mı geçecek? Cevap hayırsa o zaman şöyle buyurun:

• hymyillä→hymyil
• gülümsemek
• hymyilen, hymyilet, hymyilemme, hymyilette, hymyilevät
• flirttailla→flirttail
• flört etmek
• flirttailen, flirttailet, flirttailee, flirttailemme, flirttailette, flirttailevat
• suudella→suutel
• öpmek
• suutelen, suutelet, suutelee, suutelemme, suutelette, suutelevat

İki fiilin çekiminde zayıf ünsüzün kuvvetli ünsüze dönüştüğüne dikkat edelim: työskennellä fiilinin çekiminde -nn, -nt olarak değişmişti. Suudella fiilinde de, -d harfi -t oldu. Bu konuda bilgiyi Fince Tip 4 fiil çekimleri yazısında bulabilirsiniz. İsterseniz Fince otuz fiil başlıklı yazıda verdiğim fiillere de bir bakın, Tip 3 olanları belirleyin. 

Yazıda geçen Fince kelimeler ve Türkçe karşılıkları:

• mennä: gitmek
• työskennellä: çalışmak
• pestä: yıkamak
• olla: olmak
• hymyillä: gülümsemek
• flirttailla: flört etmek
• suudella: öpmek

Fince otuz fiil

Bir internet sitesine rastladım biraz önce, orada diyor ki, dil öğrenmeye iyi bir başlangıç yapmak için öncelikle sık kullanılan 150 isim, 20 fiil, 20 sıfat, 20 zarf, 20 edat ezberlemeliymişiz. Buna ilaveten öğreneceğimiz dilin alfabesini iyi öğrenmek ve sık kullanılan 100 ifade kalıbını ezberlemek gerekirmiş. Böylece 230 kelimeyi ve 100 kalıbı ezberlersek toplamda 10 000'den çok cümle kurabilirmişiz. Bu bilgiler Fince öğrenme konusunda bana çok umut verdi. Yalnız ben yirmi fiille kalmadım, otuza çıkardım.

1. Olla: olmak
2. Asua: yaşamak
3. Puhua: konuşmak
4. Sanoa: söylemek
5. Istua: oturmak
6. Nukkua: uyumak
7. Nähdä: görmek
8. Katsoa: bakmak/seyretmek
9. Kuulla: duymak
10. Kuunnella: dinlemek
11. Mennä: gitmek (bir yere)
12. Käydä: ziyaret etmek
13. Lähteä: gitmek (ayrılmak)
14. Tulla: gelmek
15. Syödä: yemek
16. Juoda: içmek
17. Haluta: istemek
18. Antaa: vermek
19. Saada: almak
20. Ottaa: almak (elimizle almak anlamında)
21. Tarvita: ihtiyaç duymak/ihtiyacı olmak
22. Tykätä: (bir şeyden) keyif/zevk almak, hoşlanmak
23. Valita: seçmek
24. Ostaa: satın almak
25. Maksaa: ödemek, etmek (şu kadar eder anlamında)
26. Tuoda: getirmek
27. Viedä: götürmek
28. Unohtaa: unutmak
29. Muistaa: hatırlamak
30. Tehdä: yapmak/etmek

Ben bu fiilleri zaten ezberlemiştim, sıra sizde. Fiillerin çekimlerine ilgili yazılardan ulaşabilirsiniz. Mesela, çift sesli harfle bitenler Tip 1 fiil oluyor, Tip 2 ve Tip 3 fiiller de var (toplam 6 tip); bunlarla ilgili yazılar yayınlamıştım. Tip 4 ve Tip 5 fiilleri de 2019 temmuz yazılarımda bulabilirsiniz. Fiillerle ilgili yazıları bu otuz fiille birlikte değerlendirirsek Fincemiz biraz daha ilerler diye düşünüyorum.

Fince bu gece

Bu yazının konusu zaman zarfları.

Milloin (ne zaman) sorusuna cevap vermek için kullanılacak Fince kelimeleri öğrenelim. En sık kullanacaklarımızla başlayalım:

• eilen: dün
• tänään: bugün
• huomenna: yarın 

Fincede ayrı bir gelecek zaman fiil çekimi bulunmadığı için, cümlelerde zaman bildiren kelimelerin bulunması ve bizim bunları bilmemiz çok önemli. 

• tänä iltana: bu akşam
• huomenna illalla: yarın akşam
• huomis iltana: yarın akşam (Bu ifade şekli standart dil öğretimi sitelerinde geçmiyor fakat günlük kullanımda varmış.)
• ylihuomenna: öbür gün
• ensi viikolla: gelecek hafta
• ensi kuussa: gelecek ay
• ensi vuonna: gelecek yıl
• tunnin päästä: bir saat sonra

Geçmiş zamanı ifade ederken, belirli geçmiş zaman kullanıldığında, zaman bildiren kelimelerin de kullanılması gerekiyor. 

• viime yönä: geçen gece  
• tänä aamuna: bu sabah
• äskettäin: geçenlerde
• viime aikoina: son zamanlarda
• toissapäivänä: önceki gün 

Fincede geniş zaman ve şimdiki zaman için de ayrı fiil çekimleri olmadığından, hem cümlenin hangi bağlamda kurulduğu hem de zaman bildiren kelimeler önemli. Şimdiki zamanı belirtmek için kullanabileceğimiz kelimeler: 

• nyt: şimdi
• juuri nyt: hemen şimdi/tam şu anda
• heti: hemen 

Sıklık belirten zarfları genellikle geniş zamanı belirtmek için kullanıyoruz. 

• aina: daima
• usein: sıklıkla
• yleensä: genellikle
• joskus: bazen
• silloin tällöin: zaman zaman
• harvoin: nadiren
• ei koskaan: hiç bir zaman, asla

Ayrıca aşağıda zaman bildirebilecek başka kelimeler de var. Cümlenin bağlamına göre bunlardan bazılarının hangi zamanı gösterdiği değişebilir. "Üç gün önce gelecek" diyebileceğimiz gibi, "Üç gün önce geldi" de diyebilir ve ikisinde de sitten kelimesini kullanabiliriz.

• edelleen: hala
• vielä: henüz
• jo: zaten
• sitten: önce
• myöhemmin: sonra
• pian: yakın zamanda/yakın zaman önce/yakında 

Bugün yarın ve daima

Fince sayılar

Bu yazının konusu Fince sayılar ve günlük konuşmadaki kısaltmaları.

Bu konuyu Fincede Sayılar | Keyfimce Fince (wordpress.com) adresinde de bulabilirsiniz.

Fincede sayılar aralık bırakmadan yazılıyor. Türkçede ise bildiğiniz gibi, iki ve daha çok haneli sayılar ayrı yazılır, on iki, yüz otuz beş gibi. Neyse, biz önce ona kadar saymasını bir öğrenelim. Bunların her biri farklı bir kelime ve bize her zaman lazım. 

Sıfırla başlayalım: nolla

Numerot

1 – yksi

2 – kaksi

3 – kolme

4 – neljä

5 – viisi

6 – kuusi

7 – seitsemän

8 – kahdeksan

9 – yhdeksän

10 – kymmenen

Aşağıda gördüğünüz 11-19 arası sayılar, 1 ile 9 arasındaki sayıların arkasına -toista getirilerek oluşturuluyor. 

11 – yksitoista

12 – kaksitoista

13 – kolmetoista

14 – neljätoista

15 – viisitoista

16 – kuusitoista

17 – seitsemäntoista

18 – kahdeksantoista

19 – yhdeksäntoista

Yirmi, otuz, kırk ve sonrasındakiler için ise 1 ile 9 arasındaki sayıların arkasına -kymmentä (on yani kymmenen'in bir türevi) getiriliyor. Yirmi bir, elli beş vb. sayıların oluşturulmasında sistem x.10+y şeklinde. Her birini tek tek yazmadım artık, aşağıda örnekleri var, hepsine uyarlayabiliriz. 

20 – kaksikymmentä

• 21 – kaksikymmentäyksi

30 – kolmekymmentä

• 32 – kolmekymmentäkaksi

40 – neljäkymmentä

• 43 – neljäkymmentäkolme

50 – viisikymmentä

• 54 – viisikymmentäneljä

60 – kuusikymmentä

• 65 – kuusikymmentäviisi

70 – seitsemänkymmentä

• 76 – seitsemänkymmentäkuusi

80 – kahdeksankymmentä

• 87 – kahdeksankymmentäseitsemän

90 – yhdeksänkymmentä

• 98 – yhdeksänkymmentäkahdeksan

Daha büyük sayılara gelirsek: 

• 100 – sata
• 1,000 – tuhat
• bir milyon – miljoona
• bir milyar – miljardi
• bir trilyon – biljoona

İpucu: Sayıları çok uzun ya, Finler konuşurken sayıları kısaltıyorlarmış. Mesela, 20-90 arasındaki sayılarda bulunan -kymmentä, -kymment hatta -kyt(ä) haline geliyormuş. Kolme, neljä ve seitsemän, -kytä ile birlikte kullanılırken kol-, nel- ve seit- haline geliyormuş. Bu durumda, kolkytäkolme "33" demek oluyor veya seitkytäneljä "74" demek. Bunları Fince konuşulan ortamlarda kapmayı umuyorum.

• Rakamla yazın, yazıyla gelsin! Linke tıkladığınızda sayfanın en altına inin, orada bir arama kutusu var, yazılışını görmek istediğiniz sayıyı o kutucuğa yazıp "send" düğmesine tıklayın, sayının Fincesini gösteriyor. Kendi kendimize oradan çalışabiliriz.

Fince sayılardan bahsedilen internet sayfalarında şöyle uzun bir sayının yazılışını vermek adetten olmuş gördüğüm kadarıyla. Ben de yukarıda bağlantısını verdiğim sitedeki uygulamadan yararlanıp 2 345 762 sayısının yazılışını buldum, aşağıda görebilirsiniz. Haydi hepimize kolay gelsin.

kaksimiljoonaakolmesataaneljäkymmentäviisituhattaseitsemänsataakuusikymmentäkaksi

İpucu: Dikkatinizi çekti mi, yukarıda milyon için miljoona, yüz için sata, on için kymmenen, bin için tuhat demiştik ama 2 345 762 yazarken bunlar miljoonaa ve sataa oldu, yani arkalarına birer "a" harfi eklendi. Tuhat tuhatta, kymmenen ise kymmentä oldu. İşte bunlar, kelimelerin "partitivi" yani partitif denen haline örnekler.

Fince bakkala ekmek almaya gitmek

Çift fiilli cümleler mi desem bunlara, hani "pazara sebze-meyve almaya gitmek", "gezmeden gelmek", "yüzmeye gitmek", "dinlemekte olmak" gibi. Nasıl biz, "nereden" sorusuna "evden" diye cevap vereceğimize, bir fiille, yani yaptığımız bir eylemle cevap verirken de "gezmeden" diye cevap veriyorsak ve -den ekini getiriyorsak ya da "nereye" sorusuna "yüzmeye" diye cevap vererek file aynı -ye ekini koyuyorsak, Fincede de durum böyle. Bir şey ifade etmediyse Fince nerede nereden nereye yazısını okuyarak konuya aşina olabilirsiniz.

Eylem bildiren kelimeleri bu şekilde kullanmak için fiil kökünün sonuna önce bir -ma koyuluyor, sonra da nerede, nereye, nereden olduğunu gösteren ekler koyuluyor. Fiil kökünü nasıl buluyorduk, onu da hatırlatalım: Birinci tekil şahıs fiil çekiminin sonundaki -n harfini kaldırarak. 

• mennä: gitmek
• tulla: gelmek
• olla: olmak
• oppia: öğrenmek
• koulu: okul 
• suomea: Fince

Örneklerde geçecek kelimelerimiz bunlar. 

• Mihin sinä menet? (Nereye gidiyorsun)

- Menen kouluun oppimaan suomea-Okula Fince öğrenmeye gidiyorum

Buradaki gidiş, "okula Fince öğrenmeye" gidiş oluyor yani, "Fince öğrenmek amacıyla veya Fince öğrenmek için okula gitmek" değil; amaç belirtmiyor. Nereye ne yapmaya gidiyoruz, onu söylüyoruz.

• Missä sinä olet? (Neredesin)

- Olen koulussa oppimassa suomea-Okulda Fince öğrenmekteyim (öğrenmedeyim)

Herhalde burada telefonda konuşuluyor, neredesin diye soruluyor ve ders esnasında telefonla konuşuluyor-siz böyle yapmayın!

• Mistä sinä tulet? (Nereden geliyorsun)

- Tulen koulusta oppimasta suomea-Okuldan Fince öğrenmekten geliyorum

Tabii, biz konuşurken cümleleri tam da böyle kurmuyoruz fakat, Finlerin bu kalıpla kurduğu cümlelerin Türkçedeki karşılığı bu şekilde. Bizim cümle kalıplarımıza da oturuyor aslında. İpucu: İçinde -kse geçen ve sonuna iyelik eki getirilmiş fiil çekimleri amaç belirtiyor. Örn. oppiakseni, öğrenmek için (öğrenmem için) anlamına geliyor, amaç belirtiyor. 

Fince nerede

Fince nerede (missä) sorusuna cevap verelim veya bir şeyin nerede olduğunu söyleyelim ama cevap "içinde" olsun (üstünde olmasın, o farklı). Temel olarak çok basit, kelimenin sonuna, ünlü uyumuna göre -ssa veya -ssä getiriyoruz. Nerede, nereden, nereye yazımda konunun temelini anlatmıştım. Burada da, "missä" sorusuna cevap verirken karşımıza çıkacak farklılıklardan söz edeceğim. Bunlar sanırım en sık karşılaşabileceklerimiz, onun için de bunları ezberleyelim diyorum. Geri kalanları duydukça, okudukça öğreniriz herhalde.

İpucu: En bilindik, en çok örnek verilen istisnalar, koti'nin kodissa değil kotona olması ve Helsinki'nin Helsinkissä değil Helsingissä olması. Bunları hemen öğrenmekte fayda var.

Finlandiya'dan ve Finlandiya'nın çok bilinen şehirlerinden başlayayım, lazım olur.

• Suomi oluyor Suomessa (Finlandiya'da) 
• Tampere oluyor Tampereella (Tampere'de)
• Vantaa oluyor Vantaalla (Vantaa'da)
• Seinäjoki oluyor Seinäjoella (Seinäjoki'de)
• Rovaniemi oluyor Rovaniemellä (Rovaniemi'de)

İpucu: Fincede bizim "Ankara'da" yazdığımız gibi kesme işaretiyle ayırma yapılmıyor.

İ harfiyle biten kelimelerin çoğunda, İ yerine E koyulup arkasına da -ssa/-ssä ekleniyor.

• Suomi-Suomessa (Finlandiya-Finlandiya'da)
• järvi-järvessä (göl-gölde)

Başka dillerden alınan ve İ ile biten kelimeler standart ekleri alıyor.

• pankki-pankkissa (banka-bankada)

E harfiyle biten kelimelerde -ssa/-ssä öncesinde bir E harfi daha koyuluyor.

• huone-huoneessa (oda-odada)
• lentokone-lentokoneessa (uçak-uçakta)

NEN ile biten kelimelerde NEN yerine SE koyduktan sonra -ssa/-ssä ekleniyor.

• Suomalainen-suomalaisessa (Finlandiyalı-Finlandiyalıda)

Sİ ile biten kelimelerde, Sİ yerine DE koyulduktan sonra ekler koyuluyor.

• vesi-vedessä: (su-suda)
• käsi-kädessä (el-elde)
  

Ünlü uyumu, harf düşmesi, zayıf ve kuvvetli ünsüzlerle ilgili değişikliklere de rastlıyoruz. Örneğin, LT yerine LL gelmesi, PP varken tek P olması.

• silta-sillassa (köprü-köprüde) 
• kauppa-kaupassa (dükkan-dükkanda) 
• hampas-hampaassa (diş-dişte)
• kaappi-kaapissa: dolapta (Bu arada, bizim kap dediğimiz şey Fincede dolap anlamına geliyor. Dolapta derken p'lerden biri, artık hangisiyse, düşüyor. 

İpucu: "Masada" yani "pöydässä" denmeyeceğini de öğrenelim, bildiğimiz üç-beş kelimeye kendi kendimize ek getirirken kolayca yapabileceğimiz bu hatadan yol yakınken dönelim. "Masanın üstünde" yani "pöydälle" denmesi gerekiyor.

Bir de neler var biliyor musunuz:

• joulukuu-joulukuussa: aralıkta (aralık ayında)
• kaksi kertaa päivässä: günde iki kere. Kere kelimesinin hangisi olduğunu artık siz tahmin edin, gecenin bu saatinde beni yormayın.
• kirjassa on 300 sivua: kitapta 300 sayfa var. Nesnelerde bir şey varsa böyle söyleniyor. Mesela evde üç oda var derken de böyle ifade ediliyor. Kitabın 300 sayfası, evin üç odası var demeye kalkıp işleri karıştırmayın.
• parsakaalissa on paljon C-, K- ja A-vitamiineja: Brokolide çok C-,K- ve A-vitaminleri vardır. Vitamin türü birden fazla olunca Fincede vitamin de çoğul oldu.

Büyükte eskide okulda

• Biz, bugün büyük eski bir okulda (ders) çalışıyorum diyoruz ama Fincede ekler ilgili sıfatlara da geliyor. Ne oluyor o zaman, "Bugün büyükte eskide okulda (ders) çalışıyorum" oluyor. Aksi durumda sıfatlar nesneye bağlanamıyor anlaşılan. Bununla ilgili ayrı bir yazım var.

Yazıda geçen Fince kelimeler ve Türkçe karşılıkları:

· koti: ev, içinde yaşanan yer	· lentokone: uçak
· järvi: göl	· sivu: sayfa
· kaksi: iki	· silta: köprü
· kertaa: defa (kez, kere)	· parsakaali: brokoli
· pankki: banka	· kauppa: dükkan
· päivä: gün	· paljon: çok
· huone: oda	· hammas: diş
· kirja: kitap	· vitamiini: vitamin

Fince nerede, nereden, nereye

Bu yazının konusu Fincedeki bulunma, ayrılma ve yönelme halleri ve bunları gösteren ekler.

Fincede bulunma, yönelme ve ayrılma halleri, diğer bir deyişle -de, -den ve -e halleri başlıktaki gibi üç tane değil, altı tane. İlk üçüne iç yer halleri yani sisäpaikkallisijat, ikinci üçe dış yer halleri yani ulkopaikkallisijat deniyor ve bu halleri belirten ekler var.* Bazen hangisini kullanacağımıza karar vermek zor olabilir ama onun dışında çok basit. Türkçedeki gibi, soru kelimelerinin sonundaki eki cevaplarda da kullanarak meramımızı anlatıyoruz. Örnek kelimelerin Fincesini en altta bulabilirsiniz. Şimdi, kelimelerin kökü olan mi=nere diye düşünelim ve devam edelim:

İç yer halleri ve ekleri

Sırasıyla, nerede, nereden, nereye sorularının cevabını gösteriyor. Üstü kapalı, çevresi sınırlı, somut yerler için kullanılıyor. Bu nedenle, neyin içinde, neyin içinden, neyin içine diye öğrenirsek daha iyi olabilir.

missä

• toimistossa: ofiste
• sairaalassa: hastanede
• hotellissa: otelde
• kaupungissa: şehirde
• roskakorissa: çöp tenekesinde

Bu haller, Fincede inessiivi, İngilizce inessive olarak adlandırılıyor. Türkçede bulunma hali olarak ya da -de hali olarak geçiyor ama Fincede bunlardan iki tane olduğu için bulunma hali dediğimizde iç bulunma hali mi dış bulunma hali mi olduğu anlaşılamıyor. Ekleri Fincedeki ünlü uyumuna göre -ssa ya da -ssä. 

mistä

• toimistosta: ofisten
• sairaalasta: hastaneden
• hotellista: otelden
• kaupungista: şehirden
• roskakorista: çöp tenekesinden

Fincede elatiivi, İngilizce elative olarak adlandırılıyor. Türkçede ayrılma hali ya da -den hali olarak geçiyor ve hem iç ayrılma hali hem dış ayrılma hali birlikte ifade edilmiş oluyor. Ekleri Fincedeki ünlü uyumuna göre -sta ya da -stä.

mihin

• toimistoon: ofise
• sairaalaan: hastaneye
• hotelliin: otele 
• kaupunkiin: şehre
• roskakoriin: çöp tenekesine

Fincede illatiivi, İngilizce illative olarak adlandırılıyor. Türkçede yönelme hali ya da -e hali olarak adlandırılıyor ama buna iç yönelme hali, aşağıda açıkladığıma da dış yönelme hali dersek hangisinden bahsettiğimizi ifade etmeye çalışabiliriz belki.

Dış yer halleri ve ekleri

Bunlar da nerede, nereden, nereye sorularının cevabını gösteriyor ama, üstü açık, çevresi belirgin şekilde sınırlı olmayan yerler için kullanılıyor. Ayrıca, insanlar, hayvanlar ve eşyalar için de kullanılıyor. Dolayısı ile dış yer halleri, neyin üstünde, neyin üstünden, neyin üstüne anlamlarını taşıdığı gibi, kimde, kimden, kime ve nede, neden, neye anlamlarını da taşıyor. 

millä

• torilla: pazarda
• kioskilla: büfede
• pöydällä: masada
• kadulla: caddede
• minulla: bende

Fincede adessiivi, İngilizce adessive olarak adlandırılıyor. Dış bulunma hali olarak ifade etmeye çalışabiliriz. Ekleri Fincedeki ünlü uyumuna göre -lla ya da -llä. 

miltä

• torilta: pazardan
• kioskilta: büfeden
• pöydältä: masadan
• kadulta: caddeden
• minulta: benden

Fincede ablatiivi, İngilizce ablative olarak adlandırılıyor. Dış ayrılma hali diyelim. Ekleri Fincedeki ünlü uyumuna göre -lta ya da -ltä. 

mille

• torille: pazara
• kioskille: büfeye
• pöydälle: masaya
• kadulle: caddeye
• minulle: bana

Fincede allatiivi, İngilizce allative olarak adlandırılıyor. Buna da dış yönelme hali diyelim. Tek bir eki var, kelimede hangi sesli harfler olursa olsun, ekimiz -lle. 

mikä

• Özetlediğim iç ve dış bulunma, ayrılma ve yönelme halleri, ne, hangisi anlamlarına gelen mikä kelimesinin türevleri.

Örnekleri açıklayayım:

Şehirde ve şehirden derken, kaupunki kelimesindeki "k" harfi yumuşayıp "g" olurken, şehre dediğimizde bu yumuşama olmuyor ve kaupunkiin olarak "k" harfi yerini koruyor. Katu kelimesi kadu+ek olmuş, pöytä da pöydä+ek haline gelmiş yani -t harfi yumuşamış ve -d olmuş.

Fincedeki ünlü uyumunu (vokaaliharmonia) iç yönelme ekinde de görebiliyoruz. Toimisto, -on eki alıyor; koulu, -un eki alıyor, sairaala, -an eki, hotelli ve kaupunki ise -in eki alıyor. Özet olarak da, kelimenin sonunda bulunan sesli harf tekrarlanıp yanına "n" harfi koyuluyor. Fincede bu eki -vvn olarak ifade etmişler. Bazı kelimelerde ise -seen eki getiriliyor. Örneğin pakkaus→pakkaukseen.

Şehir demişken, Finlandiya'daki şehirlerin bazıları için iç yer ekleri, bazıları için dış yer ekleri kullanılıyor. Büyük ve ünlü şehirler için bunlar oturmuş, bize de olduğu gibi öğrenmek kalıyor. Bazı küçük yerlerden bahsederken Finler kendileri de hangi grup ekleri kullanacaklarını bilemeyebiliyorlarmış. Biz klasik örnekleri verelim: Helsingissä, Tampereella. 

Belediyeler kapalı pazar yerleri yapsa da, pazar yeri dendiğinde sizin de zihninizde üstü açık, domates tezgahlarınının üstündeki şemsiyelerin kırmızı olduğu, taze sebze ve meyvelerin satıldığı, rengarenk, geniş bir alan canlanır mı? İşte pazar yeri, futbol sahası gibi yerlerden bahsederken dış yer hallerini ve eklerini kullanmak gerekiyor. 

Büfe de bu konuyu açıklamak için sık kullanılan bir örnek. Büfedeyim, büfeden soda aldım, gazete almaya büfeye gidiyorum gibi cümleler kurarken dış yer halleri ve eklerinin kullanılacağı belirtilir. Doğrudur da, çünkü biz müşteri olarak hep büfeye gider, büfeden geliriz ama büfenin içine giremeyiz. Bu nedenle de -lla, -lta, -lle eklerini kullanmamız gerekir. Ancak, eğer siz büfeciyseniz ve de mesela biri size telefon edip nerede olduğunuzu sorarsa büfenin içindeyim anlamında kioskissa diyebilir ve gerekirse diğer iç yer hallerini ve eklerini de kullanabilirsiniz. Bu güne kadar Fince öğrenmekle ilgili bütün internet sitelerinde ihmal edilmiş ve hakkı yenmiş büfecilerin gönlünü de böylece almışımdır umarım.

Gelelim masaya. İşte kenarları kapalı olmayan, üstü de açık yerlere klasik bir örnek. Raf (hylly), mutfak tezgahı (keittiön työtaso), halı (matto); fare altlığı (hani üstüne bilgisayar faresini koyduğumuz şey, hiirimatto), nihale (altlık, panunalusta) de dış yer ekleri ile kullanılabilecek yerlere ve şeylere örnekler.

Dış yönelme ekleri, kimde, kimden, kime anlamlarını da taşıyor demiştik. Kullanım şekline bir-iki örnek verirsek, Fincede "benim iki çocuğum var" denmiyor, "bende iki çocuk var" deniyor; "acıktım" denmiyor, "bende açlık var" deniyor ve dış bulunma ekleri olan -lla/llä ekleri kullanılıyor. "Benden bir araba aldı" derken de dış ayrılma eklerini kullanmak gerekiyor. Buna dikkat çekmek için minulla, minulta ve minulle örneklerini verdim. Kişi zamirlerinin tamamı için dış yer halleri ve eklerini daha sonra ayrı bir yazıda bulabilirsiniz. O zamana kadar Fince nerede başlıklı yazıma ve Fince nereden yazıma göz atın.

Yazıda geçen Fince kelimeler ve Türkçe karşılıkları:

• missä: nerede, neyin içinde
• mistä: nereden, neyin içinden
• mihin: nereye, neyin içine 
• millä: nerede, neyin üstünde, kimde, nede
• miltä: nereden, neyin üstünden, kimden, neden
• mille: nereye, neyin üstüne, kime, neye
• toimisto: ofis
• sairaala: hastane
• hotelli: otel
• kaupunki: şehir
• roskakori: çöp tenekesi
• tori: pazar
• kiosk: büfe
• pöytä: masa
• katu: cadde
• pakkaus: ambalaj
• jalkapallokenttä: futbol sahası
• hylly: raf
• keittiön työtaso: mutfak tezgahı 
• matto: halı 
• hiirimatto: fare altlığı
• panunalusta: nihale

* Bu terimler dilbilgisi terimleri değil, konuyu anlamamıza yardımcı olacak ve benim tarafımdan yapılmış çevirilerdir. Doğrusunu biliyorsanız yorum bırakın.