15 Eylül 2018 Cumartesi

Fince bakkala ekmek almaya gitmek

Çift fiilli cümleler mi desem bunlara, hani "pazara sebze-meyve almaya gitmek", "gezmeden gelmek", "yüzmeye gitmek", "dinlemekte olmak" gibi. Nasıl biz, "nereden" sorusuna "evden" diye cevap vereceğimize, bir fiille, yani yaptığımız bir eylemle cevap verirken de "gezmeden" diye cevap veriyorsak ve -den ekini getiriyorsak ya da "nereye" sorusuna "yüzmeye" diye cevap vererek file aynı -ye ekini koyuyorsak, Fincede de durum böyle. Bir şey ifade etmediyse Fince nerede nereden nereye yazısını okuyarak konuya aşina olabilirsiniz.

Eylem bildiren kelimeleri bu şekilde kullanmak için fiil kökünün sonuna önce bir -ma koyuluyor, sonra da nerede, nereye, nereden olduğunu gösteren ekler koyuluyor. Fiil kökünü nasıl buluyorduk, onu da hatırlatalım: Birinci tekil şahıs fiil çekiminin sonundaki -n harfini kaldırarak. 
  • mennä: gitmek
  • tulla: gelmek
  • olla: olmak
  • oppia: öğrenmek
  • koulu: okul 
  • suomea: Fince
Örneklerde geçecek kelimelerimiz bunlar. 
  • Mihin sinä menet? (Nereye gidiyorsun)
- Menen kouluun oppimaan suomea-Okula Fince öğrenmeye gidiyorum
Buradaki gidiş, "okula Fince öğrenmeye" gidiş oluyor yani, "Fince öğrenmek amacıyla veya Fince öğrenmek için okula gitmek" değil; amaç belirtmiyor. Nereye ne yapmaya gidiyoruz, onu söylüyoruz.
  • Missä sinä olet? (Neredesin)
- Olen koulussa oppimassa suomea-Okulda Fince öğrenmekteyim (öğrenmedeyim)

Herhalde burada telefonda konuşuluyor, neredesin diye soruluyor ve ders esnasında telefonla konuşuluyor-siz böyle yapmayın!
  • Mistä sinä tulet? (Nereden geliyorsun)
- Tulen koulusta oppimasta suomea-Okuldan Fince öğrenmekten geliyorum

Tabii, biz konuşurken cümleleri tam da böyle kurmuyoruz fakat, Finlerin bu kalıpla kurduğu cümlelerin Türkçedeki karşılığı bu şekilde. Bizim cümle kalıplarımıza da oturuyor aslında. İpucu: İçinde -kse geçen ve sonuna iyelik eki getirilmiş fiil çekimleri amaç belirtiyor. Örn. oppiakseni, öğrenmek için (öğrenmem için) anlamına geliyor, amaç belirtiyor. 

Son güncellediğim yazım

Bilinen Geçmiş Zaman-Imperfekti

Bu yazının tamamını  Imperfekti-Bilinen Geçmiş Zaman | Keyfimce Fince (wordpress.com)  adresinde bulabilirsiniz. Bilinen geçmiş zaman fiil ç...