Fincede Zaman Belirten Ekler ve İlgili Fiiller

Bu yazıda, zaman belirten ekler almış kelimeleri ve bunlarla ilgili bir grup fiili içeren örnekler var. Yazıda geçen Fince kelimeler ve Türkçe karşılıkları da yazının sonunda yer alıyor. Zaman belirten eklerle ilgili detaylı bilgiyi web sitemde bulabilirsiniz.

• Aukioloajat: Arkisin 7-18, lauantaisin 9-15.
• Açık olduğu saatler: Hafta içi 7-18, cumartesileri 9-15.
• Avaamme lauantaisin klo 9.
• Cumartesi günleri sa. 9’da açıyoruz.
• Maaliskuussa sauna oli avoinna myös lauantaisin.
• Mart ayında sauna cumartesi günleri de açıktı.
• Mitä tehdä metsässä keväällä?
• İlkbaharda ormanda ne yapmalı?
• Asiakaspalvelumme on suljettu perjantaina 22.5.2020.
• Müşteri hizmetlerimiz 22 Mayıs 2020 Cuma günü kapalıdır.
• Varaus alkaa perjantaina klo 10 ja loppuu sunnuntaina klo 24.
• Rezervasyon cuma günü sa. 10:00’da başlar ve pazar günü gece yarısı sona erer.
• Festivaali alkaa huomenna lauantaina 29.5. klo 11.
• Festival yarın, 29.5 Cumartesi günü sa. 11’de başlıyor.
• Kyyjärven apteekki palvelee myös lauantaisin.
• Kyyjärvi eczanesi cumartesi günleri de hizmet vermektedir.
• Laboratoriot palvelevat lauantaisin vain ajanvarauksella.
• Laboratuvarlar cumartesi günleri sadece randevuyla hizmet vermektedir(ler).
• Illallista tarjoilemme keskiviikosta lauantaihin.
• Çarşambadan cumartesiye akşam yemeği servis ediyoruz.
• Toimitus tapahtuu torstaisin.
• Teslimat perşembe günleri olur.
• Mitä tällä viikolla tapahtuu?
• Bu hafta neler oluyor?
• Tällä viikolla juhlimme Pridea!
• Bu hafta Onur’u kutluyoruz! (LGBTİ+ Onur Haftası)
• Kyllä, se tapahtuu keväällä Tampereella.
• Evet, (o) ilkbaharda Tampere’de olacak (gerçekleşecek).
• Jätin hakemukseni viime maanantaina.
• Başvurumu geçen pazartesi teslim ettim.
• Rokotusaikoja voi varata myös arki-iltoihin.
• Aşı saatleri için hafta içi akşamlara da rezervasyon yapılabilir.

Yazıda geçen Fince kelimeler ve Türkçe karşılıkları

• ajanvaraus, ajanvarauksella: randevu, randevuyla
• apteekki: eczane
• asiakaspalvelu, asiakaspalvelumme: müşteri hizmetleri, müşteri hizmetlerimiz
• aukioloaika, aukioloajat: servis saati, servis saatleri
• avoinna: açık
• festivaali: festival
• hyvä: iyi
• joka: her
• laboratorio: laboratuvar
• maaliskuu, maaliskuussa: mart ayı, mart ayında
• metsä, metsässä: orman, ormanda
• mitä (p): ne
• myös: de, da, ilaveten
• Pride, Pridea (p): Onur (LGBTİ+Onur Haftası)
• päivisin: gündüzleri
• suljettu: kapalı
• toimitus: teslimat
• tämä: bu, tänä: essiivi, tekil
• vain: sadece
• varaus: rezervasyon
• viime: geçen, son

fiiller

• alkaa: başlamak
• avata: açmak
• juhlia: kutlamak
• jättää: bırakmak, teslim etmek
• loppua: bitmek, sona ermek
• lähteä: gitmek, ayrılmak
• olla: imek, olmak
• olla töissä: çalışmak, bir yerde
• palvella: hizmet vermek, servis yapmak
• tapahtua: olmak, gerçekleşmek
• tarjoilla: servis yapmak
• tehdä: yapmak
• työskennellä: çalışmak
• varata: rezervasyon yapmak, rezerve etmek, ayırtmak

Fince tilki tilki saat kaç

Fince saati sorarken bence en basiti Mitä kello on? diye sormak. Tabii bize de sorabilirler, Paljonko kello on? diye sorabilirler mesela. İkisi de saat kaç demek ama, yok ben tam karşılığını isterim, ne dediğimi bilmek istiyorum derseniz, Mitä kello on? Saat nedir, Paljonko kello on? Saat ne kadardır gibi bir anlam taşıyor. Tam tercümeyi bir yana bırakalım ve devam edelim:

Saati nasıl söyleyeceğiz? Öncelikle Fince sayıları öğrenmek gerekiyor. Sonra da, saat bir(dir), saat iki(dir) diyeceğiz, çok kolay:

Kello on seitsemän

Kello on yksi: Saat bir
Kello on kaksi: Saat iki

Birine cevap verirken kello on yerine se on da diyebiliriz, hani o saat kaç dedi ya, artık biz de saat şu diye cevap verip kello diye tekrarlamayalım, "o" diyelim.

Se on kolme: O (yani saat) üç
Se on kahdeksan: O (yani saat) sekiz

Kello on puoli kaksitoista 

Ondan sonra bence en önemlisi buçuklar. Bizim buçuk dediğimiz, Fincede yarım saat var diye ifade ediliyor. Puoli yarım demek. Yarım demek olduğu için de, puoli kymmenen dediğimiz zaman ona yarım saat var demiş oluyoruz, bize göre dokuz buçuk oluyor. 

Kello on kymmentä yli kymmenen

Kello on kuusi minuuttia yli yksi: Saat biri altı dakika geçiyor.
Kello on kaksikymmentäkuusi minuuttia vaille yksi: Saat bire yirmi üç dakika var.
Kello on varttia yli yksitoista: Saat on biri çeyrek geçiyor.
Kello on varttia vaille yksitoista: Saat on bire çeyrek var.

Burada dikkat etmemiz gereken iki nokta var: On, biliyorsunuz, kymmenen; on geçiyor veya on var derken kullandığımız on ise kymmentä (bkz. mavi saat). Viisi de beş demek ama beş dakika var veya beş dakika geçiyor derken viittä diyebiliyoruz: Kello on viittä minuuttia yli/vaille viisi. Yani sayıları partitif yapıyoruz.

Mihin aikaan? Bu da, saat kaçta demek.
Saatlerle ilgili bir alıştırma yapmak isterseniz burayı tıklayın. Şu an sayfayı yeniliyorlarmış yalnız.

Fince bu gece

Bu yazının konusu zaman zarfları.

Milloin (ne zaman) sorusuna cevap vermek için kullanılacak Fince kelimeleri öğrenelim. En sık kullanacaklarımızla başlayalım:

• eilen: dün
• tänään: bugün
• huomenna: yarın 

Fincede ayrı bir gelecek zaman fiil çekimi bulunmadığı için, cümlelerde zaman bildiren kelimelerin bulunması ve bizim bunları bilmemiz çok önemli. 

• tänä iltana: bu akşam
• huomenna illalla: yarın akşam
• huomis iltana: yarın akşam (Bu ifade şekli standart dil öğretimi sitelerinde geçmiyor fakat günlük kullanımda varmış.)
• ylihuomenna: öbür gün
• ensi viikolla: gelecek hafta
• ensi kuussa: gelecek ay
• ensi vuonna: gelecek yıl
• tunnin päästä: bir saat sonra

Geçmiş zamanı ifade ederken, belirli geçmiş zaman kullanıldığında, zaman bildiren kelimelerin de kullanılması gerekiyor. 

• viime yönä: geçen gece  
• tänä aamuna: bu sabah
• äskettäin: geçenlerde
• viime aikoina: son zamanlarda
• toissapäivänä: önceki gün 

Fincede geniş zaman ve şimdiki zaman için de ayrı fiil çekimleri olmadığından, hem cümlenin hangi bağlamda kurulduğu hem de zaman bildiren kelimeler önemli. Şimdiki zamanı belirtmek için kullanabileceğimiz kelimeler: 

• nyt: şimdi
• juuri nyt: hemen şimdi/tam şu anda
• heti: hemen 

Sıklık belirten zarfları genellikle geniş zamanı belirtmek için kullanıyoruz. 

• aina: daima
• usein: sıklıkla
• yleensä: genellikle
• joskus: bazen
• silloin tällöin: zaman zaman
• harvoin: nadiren
• ei koskaan: hiç bir zaman, asla

Ayrıca aşağıda zaman bildirebilecek başka kelimeler de var. Cümlenin bağlamına göre bunlardan bazılarının hangi zamanı gösterdiği değişebilir. "Üç gün önce gelecek" diyebileceğimiz gibi, "Üç gün önce geldi" de diyebilir ve ikisinde de sitten kelimesini kullanabiliriz.

• edelleen: hala
• vielä: henüz
• jo: zaten
• sitten: önce
• myöhemmin: sonra
• pian: yakın zamanda/yakın zaman önce/yakında 

Bugün yarın ve daima