Fince Tip 3 fiil çekimleri

Bu yazının konusu Fince Tip 3 fiillerin çekimi ile ilgili kurallar.

Bu gruptaki fiiller -lla/-llä, -nna/-nnä, -rra/-rrä, -sta/-stä ile yani iki sessiz ve bir sesli harfle bitenler. Bu tip fiilleri çekebilmek için önce -la/-lä, -na/-nä, -ra/-rä, veya -ta/-tä kısmını çıkarmak ve bulduğumuz köke -e- ekledikten sonra şahıs gösteren ekleri koymak gerekiyormuş.

Fiil çekmek için toplama çıkarma mı yapacağız yani? Hayır ama, her bir fiilin çekimini ayrı ayrı ezberlemek de zor. En iyisi, sık kullanılan bir Tip 3 fiilin çekimini ezberleyelim hem de kuralı öğrenelim.

tulla: gelmek 

• tulen: gelirim 
• tulet: gelirsin 
• tulee: gelir 
• tulemme: geliriz 
• tulette: gelirsiniz 
• tulevat: gelirler

Diğer bazı Tip 3 fiillerin geniş zaman çekimlerini aşağıda bulabilirsiniz. Güzelce ezberleyelim. Ezberlemekle kalmayıp incelersek kuralın işlediğini yani, fiilin mastar halinde en sonda bulunan sesli harfin ve önündeki sessizin çıkarılarak oraya bir -e harfi koyulduğunu, sonrasında da şahıs gösteren eklerin geldiğini de görebiliriz.

• menna→men
• menen, menet, menee, menemme, menette, menevät
• pestä→pes
• pesen, peset, pesee, pesemme, pesette, pesevät 
• työskennellä→työskentel
• työskentelen, työskentelet, työskentelee, työskentelemme, työskentelette, työskentelevät
• olla→ol
• olen ,olet, on, olemme, olette, ovat

Työskennellä fiiline bakıyorum da, o bir tuhaf geldi, evet, -lä kısmını atıp, bulduğumuz köke -e eklersek ve birinci tekil şahıs ekini koyarsak työskennelen olması gerekirdi halbuki bu työskentelen olmuş. Olla fiili de kurala uymuyor, onu da öyle kabul edeceğiz artık.

Yalnız, bu hayat hep böyle gitmeyle, gelmeyle, çalışmayla mı geçecek? Cevap hayırsa o zaman şöyle buyurun:

• hymyillä→hymyil
• gülümsemek
• hymyilen, hymyilet, hymyilemme, hymyilette, hymyilevät
• flirttailla→flirttail
• flört etmek
• flirttailen, flirttailet, flirttailee, flirttailemme, flirttailette, flirttailevat
• suudella→suutel
• öpmek
• suutelen, suutelet, suutelee, suutelemme, suutelette, suutelevat

İki fiilin çekiminde zayıf ünsüzün kuvvetli ünsüze dönüştüğüne dikkat edelim: työskennellä fiilinin çekiminde -nn, -nt olarak değişmişti. Suudella fiilinde de, -d harfi -t oldu. Bu konuda bilgiyi Fince Tip 4 fiil çekimleri yazısında bulabilirsiniz. İsterseniz Fince otuz fiil başlıklı yazıda verdiğim fiillere de bir bakın, Tip 3 olanları belirleyin. 

Yazıda geçen Fince kelimeler ve Türkçe karşılıkları:

• mennä: gitmek
• työskennellä: çalışmak
• pestä: yıkamak
• olla: olmak
• hymyillä: gülümsemek
• flirttailla: flört etmek
• suudella: öpmek