Fince kulağa nasıl geliyor?

Bu yazının konusu Fincede duyularımızla algıladıklarımız ve ilgili fiillerin kullanımı. 

tuoksuu basilikalta

Bir şeyin nasıl göründüğünü, kulağa nasıl geldiğini, tadının neye benzediğini, kokusunun nasıl olduğunu, nasıl bir his verdiğini sormak ve tanımlamak için aşağıdaki açıklamaların ve örneklerin faydalı olacağını umuyorum. 

• Miltä sorusunu cevaplıyoruz.
• Nasıl görünüyor, tadı nasıl vb.
• Miltä, hangisinden, neden (ne+den) anlamındaki bir soru kelimesi. 
• Bu kelime, hangisi ve ne anlamındaki mikä kelimesinin ablatiivi hali. 
• Hem tekil, hem çoğul.
  
• Soruyu cevaplarken de yine ayrılma eklerinden ikincisi olan ablatiivi kullanıyoruz.
• fiil+ablatiivi
• Fiilden sonraki sıfat/isme getirilen -lta/-ltä ekleri ile -den/-dan anlamı veriliyor. 

näyttää: görünmek, görünmek bir şey gibi

• Tämä kiipeily näyttää vaikealta: Bu tırmanış zordan görünüyor
• Tırmanışı tanımlayan bir sıfat var.
• Merenranta näytti silloin laiminlyödyltä: Sahil o zaman ihmal edilmişten görünüyordu
• Geçmiş zamanı da örneklere alayım.
• Yine bir şeyin bize nasıl geldiği bir sıfatla tanımlanıyor.
• Lasten mielestä pilvet näyttävät puuvillalta: Çocuklara göre bulutlar pamuktan gibi görünüyor
• Bu defa bir şey başka bir şeye şekil olarak benziyor.
• İlgili kelimelerden:
• näkymä: görünüş
• ulkonäkö: dış görünüş

tuoksua: kokmak (güzel koku için)

• Keittiö tuoksuu tuoreilta mansikoilta: Mutfak tazeden çilekten kokuyor
• Bu örnekte koku, hem bir sıfat hem de bir isimle tanımlanıyor
• Hiuksesi tuoksuvat ihanilta: Saçın çok güzelden kokuyor
• Hiukset saç demek olup çoğul bir kelime olarak kullanılıyor.
• İlgili kelimelerden bazıları:
• tuoksu: koku, rayiha
tuoksukynttilä: kokulu mum 
• tuoksahtaa: hafifçe kokmak, çabuk kaybolan hafif bir kokunun gelmesi
• tuoksuva: hoş kokulu

Kokulu mumlarla ilgili kısa bir yazı: Tunnelmia ja tuoksuja: 6 ihanaa tuoksukynttilää | Koti & Keittiö (kotijakeittio.fi)

haista: kokmak (kötü koku için)

• Olohuone haisee tupakalta: Salonda tütünden kokuyor
• Neyin kokusu olduğunu söylüyoruz yani bir isim kullanıyoruz.
• Tütün kokusu hoş da gelebilir: Olohuone tuoksuu tupakalta
• İlgili iki kelime:
• haistelu: koklama, koklayış
• Haista paska! Si.tir git! 
• Kaba bir ifade, bilin ama kullanmayın derim.

kuulostaa: kulağa gelmek

• Hän kuulostaa iloiselta: Onun sesi kulağa neşeliden geliyor.
• Kohteesi kuulosti hyvältä: Hedefin kulağa iyiden geldi
• Hedefini, amacını olumlu karşıladım anlamında.
• kuulo: işitme (isim)

maistua: tadı olmak

• Tämä greippi maistuu happamalta: Bu greyfurt(un) ekşiden bir tadı var.
• Greyfurtun ekşi olduğunu söylemekle de yetinebiliriz: Tämä greippi on hapan.
• Tämä greippi maistuu ananakselta: Bu greyfurtun tadı ananas gibi
• Buraya kadar yazdıklarım anlaşılmıştır diye düşünerek Türkçe karşılığını yazdım. 
• Nämä greipit maistuvat happamilta: Bu greyfurtlar ekşilerden tat veriyor.
• Çoğulları ihmal etmeyelim.
• maku: tat (bir şeyin tadı), tat (duyu)
  

tuntua: hissedilmek, hissi vermek

• Tämä kangas ei tunnu nylonilta: Bu kumaş naylon hissi vermiyor.
• Örneklerde olumsuz cümlelere de sık sık yer vereceğim artık.
• Tämä lasi ei tuntunut aikaisemmin liukkaalta: Bu cam önceleri kaygan hissi vermiyordu.
• Herhalde aşınıp düzleşti. İpucu: Fiillerin belirli geçmiş zaman olumsuz çekimlerinde -nut/-nyt ekleri kullanılıyor.
• İlgili kelimelerden:
• tuntu: yapı, doku
• tuntuma: dokunuş, his
• tuntuinen: ... hissi veren

Miltä ile soru cümleleri:

• Miltä tämä seinä tuntuu: Bu duvar nasıl bir his veriyor?
• Miltä ilma näyttää: Hava nasıl görünüyor?
• Miltä jäätelö maistuu: Dondurmanın tadı nasıl/neye benziyor?
• Miltä täällä haisee: Burası ne kokuyor (kötü koku)?
• Miltä vauvat tuoksuvat: Bebekler ne kokuyor (güzel koku)? 
• Miltä meidän skenaario kuulostaa: Bizim senaryomuz kulağa nasıl geliyor?

Bu konunun devamı olan Fince zor mudur Fince mi zordur? yazımda hem duyularımızla algıladıklarımız hem de aynı kelimelerin farklı söz dizimleri ile oluşturulan soru cümlelerini bulabilirsiniz. 

Not: Bu fiillerin başka yakın anlamları ve kullanım şekilleri de olabilir. Bu yazıda neyin ne hissi verdiğini, neyi nasıl algıladığımızı ifade etmeyi öğreniyoruz. 

Yazıda geçen Fince kelimeler ve Türkçe karşılıkları:

· aikaisemmin: önceleri, önceden	· miltä: nasıl
· ananas: ananas	· näkymä: görünüş
· greippi: greyfurt	· nämä: bunlar
· haista paska! Si.tir git!	· näyttää: görünmek
· haistaa: kötü kokmak (bir şey gibi)	· nylon: naylon
· haistelu: koklama, koklayış	· olohuone: salon, oturma odası
· hän: o	· pinta: yüzey
· hapan: ekşi	· seinä: duvar
· hiuksesi: saçın (hiukset)	· silloin: o zaman
· hyvä: iyi	· skenaario: senaryo
· ihana: çok güzel, harika	· täällä: burada
· ilma: hava	· tämä: bu
· iloinen: neşeli	· tuntu: yapı, doku
· jäätelö: dondurma	· tuntua: hissi vermek (bir şey)
· kangas: kumaş	· tuntuinen: ... hissi veren
· keittiö: mutfak	· tuntuma: dokunuş, his
· kiipeily: tırmanış	· tuoksahtaa: hafifçe kokmak, çabuk
· kohde: hedef	kaybolan hafif bir kokunun gelmesi
· kuulo: işitme (isim)	· tuoksu: koku, rayiha
· kuulostaa: kulağa (bir şey gibi) gelmek	· tuoksua: güzel kokmak (bir şey gibi)
· laiminlyöty: ihmal edilmiş	· tuoksukynttilä: kokulu mum
· lasi: cam	· tuoksuva: hoş kokulu
· maistua: tadı olması (bir şey gibi)	· tuore: taze
· maku: tat (bir şeyin tadı), tat (duyu)	· tupakka: sigara
· mansikka: çilek	· ulkonäkö: dış görünüş
· meidän: bizim	· vaikea: zor
· merenranta: sahil (denizin kenarı)	· vauva: bebek