Fince zarflar

Bu yazının konusu Fincede sıfatlara ek getirerek oluşturulan zarflar.

Fincede bir şeyin nasıl (miten) olduğunu gösteren zarfların önemli bir kısmı, ilgili sıfatın -sti eki ile birleştirilmesiyle sayesinde oluşturuluyor; Türkçede -ce/-ca eki getirilerek oluşturulduğu gibi. 

• helppo→helposti
• kolay→kolayca
• hidas→hitaasti
• yavaş→yavaşça
• selvä→selvästi
• açık→açıkça 

Aynı -sti eki ile oluşturulan Fince zarfların Türkçe karşılıkları her zaman -ce/-ca eki almayabiliyor ama bırakalım bunu Finler düşünsün. Biz konuyu biliyoruz artık.

• nopea→nopeasti
• çabuk→çabucak 
• kiire→kiireesti
• acele→alelacele, aceleyle 
• mahdollinen→mahdollisesti
• muhtemel→muhtemelen 
• huono→huonosti
• kötü→kötü bir şekilde 
• iloinen→iloisesti
• neşeli→neşeyle 

Bizim açımızdan Fince kelimelerin böyle ek alması durumunda ve fiil çekimlerinde belli harflerde ortaya çıkan değişiklikler önemli. Malum harfler, malum değişiklikler! Zaten bu nedenle yazının başında -sti eklenmesi dememiştim de, özellikle "ilgili sıfatın -sti eki ile birleştirilmesi" demiştim.

Sıfatlar zarfa dönüşürken bazı harf değişimleri oluyor. 

• Helppo, p harflerinden birini kaybederek helposti olmuş. 
• Hidas, d harfini kaybedip t almış ve iki "a" ile yazılarak hitaasti olmuş 
• Kiire, bir "e" daha alarak kiireesti olmuş. 
• Iloinen ve mahdollinen kelimelerinin sonundaki -nen yerine -se gelmiş, -sti bunun arkasına koyulmuş. Böylece bunlar iloisesti ve mahdollisesti olmuş. 

Bu harf düşmesi ve harf değişimleri nedir derseniz, Fince Tip 1 fiil çekimlerine devam yazısından fikir edinebilirsiniz.

Bazı sıfatlar ve aynı sıfatlardan türetilmiş zamirlerle kurulmuş örnek cümleler aşağıda. 

• Hän on iloinen: O neşeli
• Hän hymyile iloisesti: O neşeyle gülümsedi 
• Hän on nopea: O hızlı 
• Hän juoksi nopeasti: O hızla koştu 
• Hän on hidas: O yavaş
• Hän kävelee hitaasti: O yavaş(ça) yürüyor. 

Zarflar bu kadar değil tabii. "Zarflar, fiile yöneltilen neden, ne zaman, nereye, ne kadar ve nasıl sorularının cevaplarını oluşturur" diye açıklanmış. Ben burada, ek alarak oluşturulduğu için özel olan zarf türlerine yer verdim. Diğer zarfları ayrı kelimeler olarak başka başlıklar altında öğreniyoruz zaten. Örneğin, zaman zarflarının önemli bir kısmını Fince bu gece yazısında vermiştim.

Başka ne gibi zarflar var derseniz, Wiktionary'nin Fince zarflar bölümünde istemediğiniz kadar bulabilirsiniz. Bir zarfı tıkladığınızda "Etymology" başlığı altında zarfın kökeni olan kelimeyi gösteriyor. Fince sıfatlarla ilgili yazımda verdiğim sıfatlardan oluşturulabilecek zarflar nasıl olabilir diye de bir bakabilirsiniz.