Beş cümleyle kendimizi Fince tanıtmak

Adımızı, nereden geldiğimizi, nerede yaşadığımızı, yaşımızı ve ne iş yaptığımızı Fince söyleyelim: Nimeni on Ylli Ipana. Olen kotoisin Turkista. Asun Vaasassa. Olen 25 vuotias. Olen opettaja.

• Nimeni on Ylli Ipana: Benim adım Ylli Ipana ('dır)
• Olen kotoisin Turkista: Türkiye'denim
• Asun Vaasassa: Vaasa'da yaşıyorum
• Olen 25-vuotias: 25 yaşındayım
• Olen opettaja: Öğretmenim 

Opettaja yerine kendi işinizi, mesleğinizi koymak için biraz sözlük karıştırmanız gerekebilir. Onun dışındakilerle bir şekilde ilgili olan yazılarım da şunlar: Fince kişi zamirleri ve iyelik ekleri, Fince nereden, Fince Tip 1 fiil çekimleri, Fince sayılar 

Fince giriş kapısı hangisi?

Finlandiya'da günlük hayatta karşımıza çıkabilecek, basit ama önemli kelimeler ve uyarıları bir kafe (kahvila) senaryosu içinde aktardım. 

Kapının yanında Avoinna yazısını gördünüz, orası açıkmış. Zaten kapalı olsa, kapıya bir yere Suljettu diye yazı asarlardı. Fakat bir de Ma-Pe klo 10-20, altında da La klo 10-23 yazıyor. Bu kısaltmalardan anlayacağınız, orası pazartesi-cuma saat 10-20 arası, cumartesi saat 10-23 arası açıkmış. Gün, saat uygunsa artık içeriye girebilirsiniz ama yan yana iki kapı var, birinde Sisäänkäynti yazıyor, diğerinde Uloskäynti. Ne yapacaksınız, Sisäänkäynti yazan kapıdan gireceksiniz; giriş orası. Uloskäynti ise çıkış. Kapıyı ittiniz, kıpırdamadı çünkü orada Vedä yazıyordu ve çekiniz anlamına geliyordu. Neyse içeriden Työnnä yazısını gören biri bunun itiniz demek olduğunu biliyordu da kapıyı itip açtı.

Oturup sipariş vermeden önce hemen bir tuvalete gideyim dediniz, etrafa şöyle bir bakınca önce Tervetuloa yazısını gördünüz, o değil, orada hoş geldiniz yazıyor. Biraz daha bakınınca altında WC yazan oku gördünüz. O tarafa gidince yine iki kapı çıkmaz mı karşınıza; birinin kapısında Miehet, diğerinde Naiset yazıyor. Kadınsanız naiset (kadınlar) yazan kapıya, erkekseniz miehet (erkekler) yazan kapıya yönelin. Kapıda Epäkunnossa yazıyorsa yandınız, çalışmıyor, bozuk demek. Öyle bir yazı yok, içeri girdiniz, bir yerlerde Varattu yazıyorsa o tuvalet doludur, kapıyı zorlamayın. Vapaa yazıyorsa muhtemelen müsait yani boştur, siz yine de kapıyı tıklatın, ses gelmezse girin. Bu yazı, asılmış, döndürebileceğiniz bir levhada ise o zaman arkasını çevirin, Varattu yazısını dışa bakacak şekle getirip içeri öyle girin ki arkanızdan gelen kişi oranın dolu olduğunu anlasın. İşiniz bitip çıktığınız zaman yine çevirin, Vapaa olarak bırakın ki boş olduğu belli olsun.

"Vapaa", demek ki tuvalet boşmuş

Artık dönüp kahvenizi ısmarlayabilirsiniz ama geldiğiniz tarafa değil yanlışlıkla aksi tarafa yöneldiniz, orada da bir kapı, Yksityinen yazıyor, özel demek, girmeyin. Hele bir yerlerde Ei sisäänkäyntiä yazıyorsa hiç girmeyin, girilmez demek. Hätäuloskäynti ise acil çıkış kapısı, gerekmedikçe oradan çıkmaya çalışmayın. Bir şekilde kahveyi ısmarladınız, kahve gelene kadar çıkıp kapının önünde bir sigara içeyim dediniz, sağa sola baktınız, Tupakointi kielletty diye bir yazı varsa sigara içmek yasaktır. Belirtmeden geçmeyelim, ister duvarda ister göl kenarında ya da saunada asılı bir tabelada olsun, yazıda Kielletty geçiyorsa orada yapılması yasak (yasaklanmış) olan bir şey vardır, aman Varo (dikkat)! Neyse, kahveniz hazırlanmıştır, siz en iyisi üstünde Vedä yazan kapıyı çekip açın, içeri girip sıcacık kahvenizi için. Afiyet olsun. Bu arada Fince gazete ilanlarına da bir göz atın.

Fince çok faydalı ifadeler 26-50

Bu yazının konusu Fince kısa cümleler.
Fince çok faydalı ifadeler 1-25 yazısını okudunuz, Fince öğrenmek için nasıl bir başlangıç yapmak gerektiğini biliyorsunuz diye kabul ediyorum. Yine Türkçeyle bire bir eşleşen Fince kelimeleri koyulaştırdım ama yüz tane ifadeyi ezberliyoruz ya, fazla kurcalamadan bu yirmi beşi de halledelim.

1. Mahtavaa! Şahane!
2. Paljonko tämä maksaa? Bu ne kadar?
3. Tämä on hyvin kallis: Bu çok pahalı.
4. Hyväksyttekö luottokortin? Kredi kartı kabul ediyor musun?
5. En ole varma: Emin değilim.
6. Mikä on aihe? Konu nedir?
7. Kuka voitti? Kim kazandı?
8. Voisitko näyttää minulle? Bana gösterebilir misin?
9. Käytä tätä: Bunu kullan.
10. Se toimii: İşe yarıyor.
11. Onko tämä paikka varattu? Burası (bu yer) dolu mu?
12. Etsin John:ia: John'u aramıştım (John isminde arkadaşı olan var mıdır, bilmem)
13. Tuo viiniä: Şarap getir.
14. Tuo tietokoneesi: Bilgisayarını getir.
15. Tule sisään: İçeri gel.
16. Kuka tuli? Kim geldi?
17. Kuka hän on? O kim?
18. Katsotaan televisiota: Televizyon seyredelim.
19. Seis! Pysähdy! Dur! Pysähtykää! (durun) 
20. Anna minun olla rauhassa! Beni yalnız bırak!
21. Älä koske! Dokunma!
22. Peräänny! Geri bas!
23. Älä huoli: Merak etme.
24. Tiesin sen: (Onu) biliyordum.
25. Liian myöhään: Çok geç. 

Fince çok faydalı ifadeler 1-25

Hani dil öğrenmeye iyi bir başlangıç yapmak için, sık kullanılan 150 isim, 20 fiil, 20 sıfat, 20 zarf, 20 edat ezberlemeye ek olarak 100 ifade kalıbını ezberlememiz gerekirmiş ya, ben de bu yüzün dörtte birini hazırladım. Hazırladım ama, tanışma, nereden geldiğimizi, nereli olduğumuzu söyleme, selamlaşma cümlelerini buraya almadım. Onlar ayrı bir yazının konusu bence. Bu 100 kalıbı, pratiğe yönelerek, fazla irdelemeden ezberlemeyi ve yeri geldiğinde kullanabilmeyi hedefleyelim diye toparlıyorum. Yine de, ezberliyoruz ama hiç anlamadan da olmaz ki diye düşünenler olabilir diye, bire bir eşleşen kelimelerin bir kısmını koyulaştırdım. 

1. Se on hyvä: İyi bu. (Bu iyi)
2. Tämä on todella hyvää: Bu gerçekten çok iyi
3. Hienosti tehty! İyi iş!
4. Se oli hauskaa: Bu eğlenceliydi
5. Miten kivaa! Ne hoş!
6. Olen nälkäinen: Açım
7. Minulla on kylmä: Üşüyorum
8. Oletko janoinen? Susadın mı?
9. Saisinko vettä? Biraz su alabilir miyim?
10. Aamiainen on valmis: Kahvaltı hazır
11. Pidätkö teestä? Çay sever misin?
12. Yksi olut/kaksi olutta, kiitos: Bir bira/iki bira, lütfen.
13. Hyvää ruokahalua! Afiyet olsun!
14. Pidä kiirettä! Çabuk ol!
15. Pieni hetki! Bir dakika lütfen!
16. Rauhoitu! Sakin ol!
17. Olkaa varovaisia! Dikkatli ol!
18. Menkää eteenpäin: Devam et!
19. Mene suoraan: Düz git.
20. Käänny oikealle/vasempaan: Sağa/Sola dön
21. Tule tänne! Buraya gel!
22. Tule mukaani! Benimle gel!
23. Odota tässä! Burada bekle!
24. Anna tuo minulle: Onu bana ver
25. Älä puhu! Konuşma! 

Fince çok faydalı ifadeler 26-50

Fince faydalı ifadeler

Bu yazıda, Fince günlük konuşmalarda geçecek dokuz Fince cümle, Türkçe karşılıkları ve açıklamaları var. Son olarak da, Fince "seni seviyorum" demeyi öğreniyoruz.

1. Missä on vessa: tuvalet nerede? 
2. En puhu suomea: Fince bilmiyorum (konuşmuyorum) 
3. Kiitos paljon: çok teşekkürler 
4. En tiedä: bilmiyorum 
5. Hyvää päivää: iyi günler 
6. Hyvää huomenta: iyi sabahlar 
7. Hyvää iltaa: iyi akşamlar 
8. Mitä kuuluu: Ne haber? 
9. Mikä sinun nimesi on: senin adın nedir? 
10. Rakastan sinua: seni seviyorum

Fince soru sormanın sakıncası, karşınızdakinin sizi biliyor zannedip Fince cevap vermesidir. Bu nedenle, "Missä on vessa" (tuvalet nerede) diye sorduktan hemen sonra "En puhu suomea" (Fince bilmiyorum) diye de eklemeniz gerekeceğinden, 1 ve 2 numarayı beraber ezberleyin. El-kol hareketleriyle tuvalet tarifini aldıktan sonra da "Kiitos paljon" diyerek çok teşekkür edin. O arada biri size bir şey sorarsa "En tiedä" (bilmiyorum) dersiniz.

Buraya kadar olan ifadeleri ve içinde geçen kelimeleri inceleyelim biraz:

1. Missä, nerede demek. Ä harfinin Ӕ yani a ve e harfleri arası bir harf olduğunu hatırlayalım, "açık e" gibi okuyabiliriz. Vessa, WC'nin Fince okunuşu işte. Burada bir de "on" var, "dır", "dir" anlamına geliyor. Tuvalet nerededir diye sormuş oluyoruz tam olarak.

2. En puhu: konuşmuyorum, konuşmam. Puhua, konuşmak fiiliydi. Fincede fiilleri olumsuz hale getirirken fiilin kendisine pek bir şey yapmıyoruz, sadece birinci tekil şahıs çekiminin sonundaki n harfini atıyoruz. Kalan kelimenin önüne sırasıyla, birinci, ikinci, üçüncü tekil ve çoğul şahıslar için, en, et, ei, emme, ette, eivät getiriyoruz. En puhu, et puhu, ei puhu, emme puhu, ette puhu, eivät puhu: konuşmuyorum, konuşmuyorsun, konuşmuyor, konuşmuyoruz, konuşmuyorsunuz, konuşmuyorlar.

En puhu suomea için karşılık olarak yukarıda Fince bilmiyorum yazmıştım çünkü, biz Türkçede Fince konuşmuyorum demeyiz, öyle dersek, "biliyorum da konuşmuyorum işte" gibi bir anlam çıkar; biz "Fince bilmiyorum" deriz bu durumda. Suomea'yı, cümle içinde küçük harfle yazdım, yanlışlık yok, özel isim sayılmıyor.

3. Kiitos: teşekkür ederim demek. kiittää: teşekkür etmek. Fiilin çekiminde t harflerinden biri düşüyor (bkz. Fince Tip 1 fiil çekimlerine devam).

4. Tietää: Bilmek de yukarıda anlattığım şekilde olumsuz hale dönüşüyor; en tiedä, et tiedä diye gidiyor. T harfinin D'ye dönüşmesi konusunu da yine Tip 1 fiil çekimleri kaydında okuyabilirsiniz. 

5, 6 ve 7 numaralarda geçen hyvää, iyi demek. Hyvää päivä'yı öğleden sonra da kullanabilirsiniz. Çok neşe saçmayayım, biraz ağır takılayım diyorsanız sadece Päivä! veya Huomenta! ya da Iltaa! diyebilirsiniz. İpucu: Hyvää kelimesine benzer görünen bir de hyvä var, o da iyi demek ama, bir ünlem. Mesela, "Seni yarın ararım" ya da "Hemen geliyorum" dendi, "İyi" demek istediniz, Hyvä! diyebilirsiniz. "Ne haber, nasılsın" diye soruldu, "hyvä" diye cevap verebilirsiniz.

8. Mitä kuuluu, ne haber anlamına geliyor dedik. Kuulla, duymak demek. Mitä kuuluu, ne duyuluyor gibi bir anlam taşıyor. Tabii Türkçede böyle bir ifade olmadığı için, ona yakın bir karşılık olarak ne haber demeyi uygun gördüm. Bunu n'aber olarak da düşünebiliriz ki buradan samimi bir ifade olduğunu anlayabilirsiniz. Resmi ortamlarda kullanmayın. Mitä ve 9. maddede geçen mikä, ikisi de "ne" demek. Bunların ayrımını daha sonra anlatacağım.

9. Dokuzuncu maddede sinun var, senin demek. İyelik ekleriyle ilgili bir yazım vardı, sizi onu okumaya davet ediyorum. Nimi, ad demekti. Nimesi de senin adın demek. Sinun'un başındaki "si", ilgili kelimenin sonuna ekleniyor. Nimi kelimesinde ufak bir değişiklik var, nimisi değil, nimesi olmuş ama sonuçta Türkçeye benzer şekilde ekleme oluyor diye düşünebiliriz; benim adım, senin adın, minun nimeni, sinun nimesi gibi.

10. Rakastaa: sevmek (Tip 1 Fiil) Lütfen rastgele kullanmayın; Finler utangaç, duygularını pek belli etmeyen, laf kalabalığını sevmeyen insanlar olarak biliniyor. Hatta bununla ilgili bir anekdot var: Elli-altmış yıllık evli bir çift varmış. Kadın bir gün kocasına "Söylesene, beni hala seviyor musun" diye sormuş. Adam cevap vermiş: "Neden böyle ikide bir soruyorsun anlamadım, evlenme teklif ederken seni sevdiğimi söylemiştim zaten. Bir değişiklik olursa haber veririm".

Fince çok faydalı ifadeler 1-25 ve onun devamı olan Fince çok faydalı ifadeler 26-50 yazılarımda da günlük konuşmada kullanılabilecek kısa kısa 50 kalıp var.